INTEGRACJA UCZNIÓW SZKOŁY PODSTAWOWEJ Z ODDZIAŁAMI DWUJĘZYCZNYMI W BOLMINIE I WYCHOWAWNKÓW SPECJALNEGO OŚRODKA SZKOLNO - WYCHOWAWCZEGO NR 2 W KIELCACH
Uczestniczenie we wspólnych działaniach osób niepełnosprawnych i ludzi sprawnych daje jednym i drugim okazję do wzajemnego poznania się, do przeżywania nowych doznań i emocji, uczy tolerancji, zrozumienia dla inności, otwiera na problemy tych, których życie doświadczyło. Większość budowanych obecnie szkół jest przystosowana do integracji- pokonywane są bariery architektoniczne. Bariery psychiczne są jednak nadal. Nie ma tolerancji dla inności. Prędzej jesteśmy w stanie zaakceptować osobę na wózku, niż osobę niepełnosprawną umysłowo. Nauczyciele podnoszą obecnie swoje kwalifikacje, wzbogacają własną wiedzę książkową, pracują z młodzieżą wykorzystując własne twórcze i refleksyjne działanie. Jednym z takich działań może być współpraca młodzieży sprawnej umysłowo z osobami niepełnosprawnymi poprzez ich współudział w różnego rodzaju zajęciach twórczych. Współpraca ta ma służyć szeroko pojętej integracji, ma nauczyć młodzież otwartości na problemy innych, uwrażliwić na potrzeby drugiego człowieka.
Pojęcie „integracja” wywodzi się od łacińskiego integratio – odnowienie, od integrare – odnawiać, odtwarzać, od integer – nietknięty, cały. W literaturze specjalistycznej występuje wiele definicji określających istotę integracji. Biorąc pod uwagę powyższy temat mojego projektu, przytoczę tę Aleksandra Hulka, prekursora integracji w Polsce, uważa ,że integracja funkcjonalna polega na tym, że jednostka niepełnosprawna utrzymuje stałe kontakty ze sprawnymi, bierze aktywny udział w życiu danej grupy, czy klasy. Integracja funkcjonalna przejawia się w takiej częstotliwości kontaktów, jakiej wymaga sytuacja i zaspokojenie potrzeb osób niepełnosprawnych. Są one zabarwione uczuciowo i zgodnie z odpowiednimi normami.
Zalety integracji:
- Poznawanie nowych kolegów.
- Uczenie się tolerancji i empatii.
- Większa łatwość w zdobywaniu wiedzy.
- Budowanie wiary w siebie i zespół.
- Poczucie odpowiedzialności za siebie i innych oraz efekty wspólnie podejmowanych działań.
- Zaspokojenie takich potrzeb jak- uznanie, bezpieczeństwo, dzielenie się sukcesami.
- Przygotowuje dzieci do życia w normalnym świecie.
- Aktywnie uczestniczą w zabawach i zajęciach jak sprawni koledzy.
- Stawiane im wymagania zmuszają je do mobilizacji i kształtują realny obraz samego siebie.
- Dzieci zdrowe uczą się akceptować odmienność upośledzonych i pozbywają się strachu i obcości przed dziećmi kalekimi.
- Tolerancja wobec innych zachowań np. agresja.
- Odpowiedzialność za niepełnosprawnych kolegów.
-
Cechy psychofizyczne dzieci niepełnosprawnych intelektualnie w stopniu umiarkowanym i znacznym.
Dzieciom niepełnosprawnym umysłowo w stopniu umiarkowanym i znacznym sprawia dużą trudność skupienie uwagi i koncentracja, które ulegają bardzo szybko rozproszeniu. Postrzeganie jest na ogół nieadekwatne do rzeczywistości nawet wówczas, gdy nie występuje żadne zaburzenia postrzegania. Wiele czynności wykonują dzieci mechanicznie, nie analizując ich, bez żadnej motywacji. Bywa tak, że trudności, jakie ma dziecko z mową, powodują brak aktywności, zainteresowania otoczeniem, brak chęci do obcowania z innymi. Doprowadza to między innymi do ograniczonego rozwoju zasobu słów, pogłębiania się wad wymowy i w konsekwencji również do trudności w czytaniu i pisaniu. Do nauczania czegokolwiek potrzebna jest pamięć, możliwość zapamiętywania i odtwarzania, która u dzieci upośledzonych umysłowo jest krótkotrwała i słaba. Wszystko, co nowe jest dla nich bardzo trudne. Trzeba wielokrotnych powtórzeń, ćwiczeń, by dziecko przyswoiło sobie nowe treści (zdarza się, że bez sukcesu). Obniżony poziom sprawności intelektualnych i stopień rozwoju osobowości powoduje opóźnienie rozwoju motorycznego, co z kolei wpływa hamująco na rozwój fizyczny. Niesprawne są takie cechy motoryki jak: siła, zwinność, szybkość, wytrzymałość. Dzieci niepełnosprawne umysłowo często mają zaburzoną koordynację wzrokowo- ruchową, zachwianą równowagę, niedowłady, przykurcze. Wolno reagują na polecenia, mają trudności w szybkiej zmianie ruchów i podporządkowaniu ruchów poleceniom słownym. Częste są zbędne ruchy rąk i tułowia. Występują również ruchy powolne, szybkie i chaotyczne. Pokonywanie tych różnych trudności, najczęściej przy braku motywacji oraz często- ociężałości i dużej nadwadze, sprawia dzieciom tak wiele trudności, że najczęściej ich unikają. Jest oczywiste, że każde dziecko niepełnosprawne umysłowo posiada własną osobowość, swoje własne dążenia i przyzwyczajenia, umiejętności i braki. Po prostu każde jest inne. Niektóre są prawie tak zręczne jak dzieci normalne, podczas gdy inne mają duże kłopoty z wykonywaniem prostych zadań. Ćwiczenia fizyczne, począwszy od fizykoterapii, a skończywszy na umiejętnym używaniu prostych przyrządów gimnastycznych, przynoszą wszystkim olbrzymie korzyści. Dzieci niepełnosprawne w stopniu umiarkowanym i znacznym, tak jak wszystkie inne dzieci, posiadają określone potrzeby rozwojowe m.in. potrzeby związane z zapewnieniem bezpieczeństwa, potrzeby społeczne, potrzeby poznawcze oraz, ważną dla rozwoju, naturalną potrzebę ruchu. Zaspokojenie tych potrzeb wymaga znacznie więcej wysiłku i starań ze strony osób opiekujących się nimi niż wymagają tego dzieci o normalnym rozwoju umysłowym.
Nasza integracja będzie przebiegaław cyklicznych wzajemnych spotkaniach. Uprzednio nauczyciele przygotują uczniów do kontaktów z dziećmi niepełnosprawnymi intelektualnie. Oprócz rozmów na których omówią rodzaje i stopnie niepełnosprawności, podejmą się zadania zorganizowania 10 osobowej grupy uczniów przygotowanej do uczestnictwa w imprezach i działaniach na terenie S.O.S.W. W Szkole specjalnej do programu "Integracja" włączono dzieci z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym i znacznym, które także odwiedzą uczniów z ze Szkoły Podstawowej. Zwieńczeniem integracyjnych spotkań, będzie udział grupy uczniów w Pikniku Rodzinnym zorganizowanym przez Specjalny Ośrodek Szkolno Wychowawczy Nr 2 w Kielcach.
Przebieg programu "Integracja" w roku szkolnym 2018/2019
prowadzonego przez Paulinę Cieślik i Anitę Gil przy udziale wychowawczyni Eweliny Pachockiej - Sobczak ze Specjalnego Ośrodka Szkolno Wychowawczego nr 2 w Kielcach.
Lp.
Nazwa czynności
Termin
Cel
1.
Wizyta uczniów ze Szkoły Podstawowej w S.O.S.W. w Kielcach.
Organizacja i przeprowadzenie wróżb i zabaw andrzejkowych
Listopad 2018
Wzajemne przedstawianie się, oswojenie z cechami fizycznymi.
Umiejętność wspólnej zabawy. Przełamywanie barier i antypatii.
2.
Wspólne wykonanie kartek bożonarodzeniowych
Grudzień 2018
Współdziałanie, wiara we własne siły, rozwijanie zdolności manualnej, pobudzanie i usprawnianie działalności plastycznej.
Rozbudowa wrażeń estetycznych i twórczych.
3.
Organizacja balu karnawałowego
Luty 2019
Umiejętność wspólnej zabawy. Przełamywanie barier i antypatii, pokonywanie strachu, lęku i tremy.
4.
Wizyta wychowanków S.O.S.W. w Szkole Podstawowej w Bolminie. Rajd po okolicy
Marzec 2019
Podtrzymanie przyjaźni, komunikowanie się, stworzenie podstaw do wiary we własne siły, usprawnianie kondycji fizycznej.
5.
Ognisko połączone z grami i zabawami ruchowymi
Kwiecień/Maj 2019
Podtrzymanie przyjaźni, komunikowanie się, stworzenie podstaw do wiary we własne siły, usprawnianie kondycji fizycznej.
Działanie w zespole, współzawodnictwo, rywalizacja.
6.
Udział w Pikniku Rodzinnym w S.O.S.W. nr 2
Czerwiec 2019
Podtrzymanie przyjaźni, komunikowanie się, przełamywanie barier i antypatii
"UCZYMY SIĘ ŻYĆ RAZEM"
Autorzy i realizatorzy programu
- mgr Paulina Cieślik - nauczyciel zajęć rewalidacyjnych i plastyki Szkole Podstawowej z Oddziałami Dwujęzycznymi w Bolminie
- mgr Ewelina Pachocka - Sobczak - nauczyciel w Specjalnym Ośrodku Szkolno - Wychowawczym nr 2 w Kielcach
Termin i miejsce realizacji zadania
- Szkoła Podstawowa z Oddziałami Dwujęzycznymi w Bolminie
- Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy nr 2 w Kielcach
Adresaci Programu
- uczniowie klas VII i VIII w Szkole Podstawowej
- wychowankowie Ośrodka, uczniowie z niepełnosprawnościami intelektualnymi w stopniu umiarkowanym i znacznym oraz z niepełnosprawnościami sprzężonymi.
Cel główny programu
- edukacja i zintegrowanie uczniów zdrowych z ich niepełnosprawnymi rówieśnikami.
Cele szczegółowe:
- zapoznanie uczestników z zagadnieniami dotyczącymi różnych rodzajów niepełnosprawności,
- poznanie sposobów pomocy osobom niepełnosprawnym w życiu codziennym i możliwości komunikowania się z nimi,
- integrowanie uczniów,
- budowanie akceptacji wśród członków grupy
Metody:
- zajęcia warsztatowe z wykorzystaniem metod aktywizujących, m.in. burza mózgów, praca w grupach itp.
Zakładane rezultaty podjętych działań:
- wzrost empatii, polepszenie współpracy i relacji między uczniami w szkole,
- integracja i pomoc w adaptacji osób niepełnosprawnych ze środowiskiem szkolnym,
- zwiększenie wiedzy uczniów na temat specyfiki poszczególnych niepełnosprawności, możliwości pomocy, sposobów komunikacji z osobami o różnym stopniu i rodzaju niepełnosprawności,
- zminimalizowanie konfliktów rówieśniczych, przejawów nietolerancji i agresji wynikających z niewiedzy i braku umiejętności komunikowania się.
Etapy realizacji programu:
- aspekt integracyjny – „Czy naprawdę jesteśmy inni?”: przełamywanie stereotypów funkcjonujących w społeczeństwie, poznanie mocnych i słabych stron uczniów, stworzenie pozytywnej atmosfery w grupie, poczucia bezpieczeństwa i zaufania, zachęcanie osób niepełnosprawnych do występowania w roli ekspertów z różnych dziedzin,
- aspekt edukacyjny – „Zrozumieć osoby niepełnosprawne”: poznanie specyfiki różnych niepełnosprawności, doświadczanie trudnych sytuacji, z jakimi na co dzień borykają się osoby niepełnosprawne, uczenie sposobów komunikowania się i udzielania pomocy osobom chorym i niepełnosprawnym, przekazanie umiejętności i wiedzy na temat różnego rodzaju niepełnosprawności i dysfunkcji występujących u osób w środowisku szkolnym i pozaszkolnym, przybliżenie roli nauczyciela specjalisty podczas zajęć lekcyjnych.
Sposób dokonania ewaluacji:
- ewaluacja przeprowadzana na zakończenie etapu zajęć – dyskusja kierowana, połączona z przypomnieniem i podsumowaniem wiedzy zdobytej podczas warsztatów oraz anonimowa ankieta ewaluacyjna skierowana do uczniów.
Podsumowanie
Ogólne zasady zachowania się w stosunku do osób niepełnosprawnych
Materiały: pytania na karteczkach
Przebieg: Uczniowie losują karteczki z pytaniami i próbują na nie odpowiedzieć indywidualnie lub grupowo.
Pytania są materiałem pomocniczym, podsumowującym.
Ogólne zasady zachowania się w stosunku do osób niepełnosprawnych:
• naturalność, traktuj je odpowiednio do wieku,
• witając się z osobą sparaliżowaną lub z protezą ręki, najlepiej poczekać aż ona pierwsza wyciągnie rękę, by uniknąć zakłopotania obu stron,
• patrz w oczy, nie na sparaliżowaną część twarzy, niepełnosprawne kończyny, wózek – ważny jest człowiek, a nie jego trudności, dysfunkcje,
• gdy osoba niepełnosprawna ma opiekuna, nie traktuj dwóch osób jako całości, przywitaj się z jedną i drugą, bowiem mogą mieć odrębne poglądy, zainteresowania, potrzeby,
• zaproponuj pomoc, np. przy otwarciu drzwi, podaniu przedmiotu z półki, gdy osoba jest niepełnosprawna ruchowo, niewidoma – przy wciśnięciu guzika w windzie, ale nie bądź natrętny, osoba może odmówić,
• idąc u boku osoby niewidomej, nie łap jej za ramię – to ona weźmie cię pod rękę, jeśli zechce, a ty uważaj na przeszkody stojące na drodze, informuj o nich,
• gdy wchodzisz do pokoju, w którym znajduje się osoba niewidoma, odezwij się, przywitaj od progu,
- • możesz pomóc niewidomemu, określając położenie przedmiotów za pomocą porównania ich położenia do tarczy zegara, np. na godzinie drugiej stoi stół,
• do osoby niedosłyszącej mów wyraźnie, stojąc twarzą do niej, aby mogła czytać z ust; gdy lepiej słyszy na jedno ucho, usiądź po tej właśnie stronie, nie krzycz ani przesadnie nie akcentuj poszczególnych słów – to utrudnia,
• rozmawiając z osobą na wózku, stań 2-3 kroki przed nią, aby nie musiała za bardzo zadzierać głowy, patrząc na ciebie; nie opieraj się o jej wózek nogą czy ręką (chyba, że jesteś zaprzyjaźniony z tą osobą), ponieważ wózek jest rzeczą osobistą – jest to niegrzeczne,
• nie przyklejaj etykietek „głuchy”, „ślepy”; mów po imieniu, a gdy kogoś nie znasz – niewidoma dziewczyna, niesłyszący chłopak – niepełnosprawność nie jest najistotniejsza, najważniejsza jest osoba, człowiek; nikt nie lubi, gdy przykleja mu się etykietki, np.: „gaduła”, „mało inteligentny”, „rozrabiaka” – jest to bolesne i upokarzające.
